maandag 27 april 2009

Er is een ochtend geweest.....

Er is een ochtend geweest, in een ver verleden, dat ik ’s ochtends ben opgestaan en niets vermoedend de dag ben begonnen onwetend dat er vandaag iets ging gebeuren dat mijn leven compleet op zijn kop zou zetten.

Zeventien jaar geleden was ik betrokken bij een frontaal auto ongeval. Sindsdien is mijn leven erg veranderd. Behalve een gezin had ik een eigen bedrijf, hobby's en veel vrienden en kennissen. Nu heb ik voordurend hoofdpijn en nekpijn om over de rest nog maar te zwijgen. Het gekke is dat ik mijn vroegere leven nauwelijks mis. Ik denk wel eens terug aan de dingen die ik leuk vond om te doen, maar ik ben vooral blij dat ik ze gedaan heb toen het nog kon. Ik hoef me niet af te vragen hoe het zou zijn om over een te markt te lopen, te gaan stappen, of een carrière te hebben. Dat heb ik allemaal meegemaakt. Ik doe nu alleen nog dingen die bij mijn beperkingen passen.

Een whiplash is niet zichtbaar. Een whiplash is vervelend. Je kunt misselijk zijn van de pijn, trillen van vermoeidheid of je op andere manieren ziek voelen - de buitenwereld ziet een gewoon mens en behandelt je als zodanig. Zelfs als men weet wat je hebt is het allemaal moeilijk voor te stellen, of te geloven. Ook de mensen die je serieus willen nemen, vergeten toch vaak om rekening te houden met je beperkingen. Je ziet er tenslotte goed uit en je klinkt vrolijk. Het is verleidelijk om te denken dat het allemaal wel meevalt.

Mensen hebben een hoop vooroordelen, ook al zijn ze zich daar niet altijd van bewust. "Geen koorts is niet ziek", is er zo een. Maar ook hebben veel mensen stiekem de verdenking dat onzichtbare klachten psychisch zijn. Je zou je een stuk beter voelen als je er niet zo aan zou toegeven. Het is daarom een opluchting als er iets aan je klachten wordt gedaan. Blijkbaar worden je klachten door een expert erkend. Nog beter, ze zijn niet psychisch. Het is bewezen dat je ziek bent. Ineens voelt men zich vrij om je ziekte te erkennen.

Wat voor soort behandeling je krijgt, maakt niet veel uit voor die erkenning. Zolang het maar iets is dat men associeert met serieuze aandoeningen. Prednison scoort aanmerkelijk beter dan kruidentherapie, ook al zou je met dat laatste misschien betere resultaten boeken. Een rolstoel maakt veel meer indruk dan een dagelijks bezoek aan de fysio.

Geen behandeling
Maar wat als je geen behandeling krijgt? Ik heb wel altijd last van bijwerkingen en heb daarom afwisselend perioden met en zonder medicatie. En ik merk onmiddellijk het verschil in de reacties van de buitenwereld. Zelfs artsen, die beter zouden moeten weten, nemen mijn klachten ernstiger als ik word behandeld. "Geen behandeling is niet ziek", lijkt ook hier het vooroordeel, of: "Hoe dramatischer de behandeling, hoe zieker". Dat is erg frustrerend. Het is al moeilijk genoeg, als je te horen hebt gekregen dat er niets aan je klachten te doen valt. Als de buitenwereld dat dan ook nog beschouwt als bewijs dat het allemaal zo erg niet is, sta je helemaal alleen. Je zou er van in de verleiding komen om maar wat te gaan slikken, of het helpt of niet.

Helpt klagen?
Er zijn twee manieren om de buitenwereld van je klachten te overtuigen, klagen of assertief zijn. Als je voortdurend klaagt geef je de buitenwereld geen kans om je klachten in twijfel te trekken. Men denkt misschien dat je overdrijft, maar niemand zal dat hardop zeggen. En dus moeten ze rekening met je houden.

Klagen helpt. Maar het heeft een nadeel: je wordt al snel als een zeurpiet beschouwd. Misschien heeft men wel een hekel aan zeurpieten, verdenken ze je ervan dat je er plezier aan beleefd om zielig te zijn. Gaat men er misschien wel vanuit dat je overdrijft . Men neemt je klachten niet serieus en vermijd je gezelschap zoveel mogelijk. Dat is niet het effect dat je bedoelt. Je wilt serieus genomen worden. En niet alleen bij uitzondering, maar gewoon bij je dagelijkse ongemakken. Wat je kunt doen is assertief zijn. Vertel je omgeving waar je last van hebt en wat je beperkingen zijn. Wees daarbij zo concreet mogelijk. Dus niet zeggen dat je gauw moe wordt en dan na een wandeling in tranen uitbarsten van uitputting en teleurstelling, omdat men er geen rekening mee heeft gehouden. Nee, geef van te voren aan dat je regelmatig pauze nodig hebt en steek je vinger op als het zover is. Dit is niet gemakkelijk. Je moet er je grenzen voor kennen, of kunnen voelen. Je moet accepteren dat die minder ver liggen dan bij andere mensen. Je moet daar ruimte voor durven vragen. En je moet er soms ruimte voor nemen. Ik vind mezelf redelijk assertief. Ik heb geleerd dat mijn grenzen van dag tot dag kunnen verschillen en dat mensen niet goed aan mij kunnen zien dat ik uitgeput raak. De kans bestaat dus dat de ander jouw klachten onderschat en jou aanspoort om meer te doen dan je eigenlijk kunt.

Ik heb vaak activiteiten moeten afbreken omdat ik ver over mijn grenzen was heengegaan. Ik wilde niet flauw doen, vond dat ik het moest kunnen en ik ben altijd gevoelig geweest voor opjutterij als "kom op, je kunt het best".

Het heeft me heel wat moeite gekost om hiermee om te leren gaan. Inmiddels kan ik uitleggen dat er inderdaad mensen zijn die aansporing nodig hebben om hun grenzen te leren verkennen. Er zijn echter ook mensen die afgeremd moeten worden omdat ze van nature te ver gaan. Daar ben ik er een van.

Je helpt mij meer door een rustpauze voor te stellen dan door nog even door te willen gaan, als ik zelf om een pauze vraag. En ik help mezelf beter door duidelijk te zijn: "Nee, ik heb nu echt pauze nodig”.

Ik ben daarom bedreven geraakt in het maken van afspraken. "Leuk als je komt, maar na een uurtje wil ik gaan rusten. Goed?" of "Leuk dat we corresponderen, maar het kan een tijdje duren voordat ik antwoord. Trek je dat niet aan." Maar ondanks die duidelijkheid, zijn er altijd mensen die niet weggaan, of die beledigd zijn als ik niet per ommegaand antwoord of terugbel. Ik probeer het uit te leggen, maar ik hou wel stug vol. Als ik toegeef, lig ik de rest van de dag in de kreukels en denken zij "zie je wel, het valt best mee".

2 opmerkingen:

  1. Hoi Bob,

    Ik ben 4,5 jaar geleden aangereden, kop staart botsing en heb er ook een whiplash aan overgehouden. Het is even heel fijn om te lezen dat er mensen zijn die net zoals ik er veel problemen mee hebben maar die het voor zover mogelijk naar iets positiefs hebben om kunnen zetten voor zichzelf.

    Ik zit op dit moment nog midden in het leren omgaan met mijn grenzen, ben ook van nature uit het type wat nog even doorgaat en het is echt lastig om het om te draaien.

    Het is echter even een verademing om je berichtje op het net tegen te komen!

    Groetjes
    Natascha

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hallo Bob,

    Mijn naam is Edwin Selij en ik wil in het kader van een nieuwe behandelwijze mensen helpen met chronisch letsel na een ongeluk.

    Dit kost niets en er wordt niet met of aan uw lichaam gewerkt. Het gebeurt met NLP en dat werkt in op de psyche waardoor de pijn verdwijnt.

    Baat het niet, schaadt het niet en het zou mij enorm helpen als er veel mensen mij zouden benaderen met klachten zodat zij zien dat het misschien wel makkelijker te verhelpen is dan ooit gedacht. info@tieds.nl voor mijn mailadres

    BeantwoordenVerwijderen